خلاصه مطلب قبل :

طرح یک سوال : آیا علاقه های و دلبستگی های یک مفسر در تفسیر اثر گذار است؟؟

پاسخ از نظر آقای دکتر شبستری :

اکثریت قریب به اتفاق مخاطبان پیام و مفهوم متون قرآنی را از مفسران جامعه دریافت می کنند و نقش و تاثیر علایق و دلبستگی های مفسر در روند تفسیر انکار ناپذیر است.

آیةاللَّه صادقى: 

قرآن به‏‌گونه‏‌اى شایسته خود را تفسیر، تأکید و تصدیق یا حتى نسخ مینماید؛ یعنى تنها مقامى که میتواند حکمى قرآنى را تأکید یا تقیید یا نسخ نماید، خود قرآن است و بس. متأسفانه مفسران به جاى این‏که فقط یابنده‏‌ى معانى و احکام و مرادات الهى باشند اکثراً مفسر افکار خویش‏‌اند، سپس مستفسر از قرآن و نه مُفَسرِّ قرآن.

اگر مفسر بتواند منهاى مفروضات و علاقه‏‌هاى تحمیل کننده‏ى خارجى و با توجه به مقدمات قرآنى- که از خود قرآن به دست مى‏آید- مطلب یا سؤال خود را از قرآن استفسار کند راه تفسیرى او صحیح خواهد بود؛ یعنى علاقه و انتظار و در حقیقت پاسخ سؤال مفسر با علاقه و انتظار و مراد پدید آوردنده‏‌ى متن یکسان خواهد بود، زیرا مفسر براى استفسار از قرآن و نه تفسیر آن، استفاده‏‌ى از قرآن و نه افاده به آن، به سراغ قرآن رفته و علاقه‏‌هاى غیر مطلق خارجى را کنار گذاشته اما اگر همین مفسّر با مفروضات و مقدمات و ذهنیاتِ غیر مطلق و یا باطل خارجى به سراغ قرآن برود، ناگزیر تحمیلاتى به قرآن خواهد نمود. بنابراین تفسیر قرآن با یافته‏‌هاى درونى و برون دینى درست و مطلق، تنها راه اطمینان‏بخش است و کار صعب و مشکلى هم نیست، منتهى بایستى از قیود و زنجیرهاى فکرى آزاد شد و قدم در راه شایسته‏‌ى «تفسیر بدون پیش‏داورى» گذاشت تا به نتیجه رسید.

«فَبَشِّرْ عِبادِ. الَّذینَ یَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَیَتَّبِعُونَ احْسَنَهُ اولئِکَ الَّذینَ هَداهُمُ اللَّهُ وَ اولئِکَ هُمْ اولُو الالْباب». (زمر/ 18) بشارت ده بندگان مرا، کسانى که سخن «و اقوال دیگران» را مى‏شنوند و در نتیجه نیکوترینش را پیروى مى‏کنند، این‏ها کسانى هستند که خدا هدایتشان کرده، و هم اینانند صاحبان اندیشه‏ى ناب.